Czy Twój kontrakt B2B przetrwa kontrolę PIP? 7 „grzechów głównych” + Nowe uprawnienia inspektorów (Grudzień 2025)

Jeszcze rok temu kontrola PIP kończyła się zazwyczaj mandatem lub zaleceniem. Dziś gra toczy się o zupełnie inną stawkę. Na stole leży projekt ustawy, który wywraca stolik: inspektor pracy ma otrzymać prawo do przekształcenia Twojej umowy B2B w umowę o pracę jedną decyzją administracyjną. Co gorsza – może to zrobić z datą wsteczną. Jeśli jesteś na B2B, ale pracujesz „jak na etacie”, ten wpis jest dla Ciebie obowiązkowy.

Zmiany w ustawie o PIP

Stan prawny na dzień 16 grudnia 2025 r. jest dynamiczny, a projekt zmian w ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy z połowy listopada budzi ogromne emocje. Dlaczego? Bo zaciera granicę między swobodą gospodarczą a „ukrytym etatem”, dając urzędnikom potężny oręż.

Jako radczyni prawna na co dzień audytuję umowy moich klientów. Widzę, że wielu freelancerów i specjalistów wciąż popełnia te same błędy, wystawiając się na celownik. Oto lista 7 rzeczy, które w oczach inspektora zmieniają Twoją firmę z powrotem w pracownika.

Nowe uprawnienia PIP – co szykuje rząd? (Update: Grudzień 2025)

Zanim przejdziemy do błędów, musisz wiedzieć, co Ci grozi. Zgodnie z najnowszą wersją projektu ustawy (opublikowaną 14 listopada 2025 r.):

1. Decyzja zamiast sądu- Inspektor PIP będzie mógł wydać decyzję ustalającą stosunek pracy. Nie musi iść do sądu – to Ty (lub Twój zleceniodawca) będziecie musieli się odwołać, jeśli się nie zgadzacie.

2. 3 lata wstecz- Inspektor może stwierdzić, że Twój „etat” trwa już od dawna – maksymalnie do 3 lat wstecz od dnia wszczęcia kontroli. To oznacza ryzyko konieczności dopłaty zaległych składek ZUS i podatków za ogromny okres.

3. Natychmiastowa wykonalność (z "bezpiecznikiem")- Co do zasady decyzje mogą być natychmiast wykonalne, choć projekt przewiduje możliwość wstrzymania tego rygoru przez Głównego Inspektora Pracy w procedurze odwoławczej.

Test Przedsiębiorcy: 7 sygnałów, które pogrążą Twój kontrakt B2B

Inspektor nie patrzy tylko na nagłówek umowy („Umowa o współpracę”). Patrzy na to, jak wygląda Twoja codzienność. Sprawdź, czy nie popełniasz tych błędów.

1. Słownik „etatowca” w mailach i na Slacku

Jeśli w umowie jesteś „Partnerem”, ale w mailach piszesz do klienta: „Szefie, czy mogę wziąć urlop w lipcu?” albo „Jestem na L4” – dajesz PIP gotowy dowód.

Rada: Przedsiębiorca nie ma szefa, tylko Klienta. Nie ma urlopu, tylko „przerwę w świadczeniu usług”. Nie bierze L4, tylko zgłasza „niemożność wykonania zlecenia”. Słowa mają znaczenie.

2. Sztywne godziny i lista obecności

Czy musisz być w biurze od 9:00 do 17:00? Czy musisz logować się o konkretnej godzinie i tłumaczyć się z każdego wyjścia do lekarza? To cecha charakterystyczna dla stosunku pracy (podporządkowanie co do czasu).

Rada: W B2B liczy się „dowiezienie” projektu lub dyspozycyjność w określonych oknach czasowych, a nie wysiadywanie godzin.

3. „Bliźniacze” stanowiska

Siedzisz biurko w biurko z kolegą, który ma umowę o pracę. Robicie to samo, macie tego samego przełożonego, te same zadania, ale Ty wystawiasz fakturę.

Ryzyko: To klasyczna definicja pozorności umowy B2B. Trudno będzie wytłumaczyć inspektorowi, dlaczego w Twoim przypadku jest to usługa biznesowa, a u kolegi – etat.

4. Zakaz podwykonawstwa (osobiste świadczenie pracy)

Kodeks pracy wymaga, by pracownik pracował osobiście. Przedsiębiorca to organizacja – może (choć nie musi) posiłkować się innymi.

Rada: Jeśli w Twojej umowie jest bezwzględny zakaz podwykonawstwa („Usługi muszą być świadczone wyłącznie osobiście przez Pana X”), to czerwona flaga. Zadbaj o zapis, który dopuszcza zastępstwo (nawet za zgodą klienta). To silny argument obronny.

5. Sprzęt i narzędzia

Czy pracujesz wyłącznie na laptopie klienta, używasz jego samochodu i telefonu, a Twój wkład własny to „zero”?

Rada: Przedsiębiorca ponosi ryzyko gospodarcze i inwestuje w swój warsztat. Oczywiście, w IT często pracuje się na sprzęcie klienta ze względów bezpieczeństwa (VPN, dane wrażliwe). Ale musi to być wyraźnie uzasadnione w umowie (np. wymogi RODO/ISO), a nie wynikać z faktu, że „firma daje komputer każdemu”.

6. Kierownictwo (mikromanagement)

To najważniejszy punkt. Czy Twój klient mówi Ci nie tylko co masz zrobić, ale dokładnie jak masz to zrobić, krok po kroku? Czy wydaje Ci polecenia służbowe?

Rada: W B2B klient rozlicza Cię z efektów (projekt, kod, grafika). Nie powinien stać Ci nad głową i sterować Twoją pracą ręcznie.

7. Benefity pracownicze „dla każdego”

Jeśli dostajesz zaproszenie na wigilię firmową to miło. Ale jeśli jesteś włączony do Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, dostajesz "wczasy pod gruszą" albo firma opłaca Ci Medicover dokładnie na tych samych zasadach co pracownikom – zacierasz granice.

Rada- Jako B2B powinieneś wliczyć koszty leczenia czy sportu w swoją stawkę godzinową i opłacić je sam. Faktura powinna pokrywać usługę, a nie „prezenty” od szefa.

Co zrobić teraz? Audyt rzeczywistości

Projekt nowelizacji ustawy o PIP pokazuje jasny kierunek: państwo chce uszczelnić system. Nie oznacza to końca B2B – to wciąż legalna i świetna forma współpracy dla specjalistów. Oznacza to jednak koniec fikcyjnego B2B.

Jeśli po przeczytaniu tej listy czujesz niepokój, bo Twoja praca wygląda 1:1 jak etat, masz dwa wyjścia:

1. Zatrudnienie- przejście na umowę o pracę (bezpieczeństwo, ale niższe netto).

2. „Urealnienie” B2B- zmiana nie tylko zapisów w umowie, ale przede wszystkim modelu współpracy (większa autonomia, praca zadaniowa, własny sprzęt, inna odpowiedzialność).

Nie czekaj, aż inspektor zapuka do drzwi Twojego klienta. Przeanalizuj swoją umowę i to, jak faktycznie pracujesz. Jeśli potrzebujesz pomocy w ocenie ryzyka i „wyczyszczeniu” umowy z zapisów sugerujących etat – zapraszam do kontaktu.

Zastrzeżenie: Powyższy wpis uwzględnia stan prawny oraz projektowane zmiany legislacyjne znane na dzień 16 grudnia 2025 r. Pamiętaj, że każda sytuacja jest inna, a o istnieniu stosunku pracy decydują fakty, nie tylko treść umowy.